“Juf, welk cijfer krijgt mijn luipaard?”

Ieder persoon heeft zo zijn eigen set aan talenten, vaardigheden en eigenschappen. Met scholing (of in mijn geval met coaching) probeer je deze te ontwikkelen. Op middelbare scholen draait het voor mijn gevoel vooral om deze vaardigheid: laten zien dat je in staat bent om verkregen informatie toe te passen. Dit geldt voor vrijwel alle eindexamenvakken. En de mate waarop je dit beheerst, bepaalt jouw examenniveau en -cijfers.

Middelbare scholen zijn niet alleen bezig met het opleiden voor de einddoelen van eindexamenvakken. Gelukkig maar. Het ontwikkelen van sportieve, creatieve en muzikale vaardigheden maakt ook al decennia lang onderdeel uit van het lesprogramma. Daarnaast krijgt de ontwikkeling van persoonlijke vaardigheden (21st century skills) ook een steeds grotere rol. Fantastisch. Ik begrijp alleen niet waarom er cijfers worden gekoppeld aan deze talenten en vaardigheden.

Cijfers voor gym, muziek en creativiteit?

Hoe motiveer je een kind met een lagere motoriek of fysiek vermogen om zich te ontwikkelen op sportief vlak? Niet door standaard-doelen op te leggen en met cijfers af te rekenen in elk geval. Hiermee demotiveer je alleen maar, terwijl je kinderen toch juist wilt motiveren om hun leven lang te bewegen, sporten en nieuwe activiteiten uit te proberen.

Qua creativiteit even een koppeling naar mijzelf. Als hobby volg ik sinds een jaar schilderles bij Dennis. Dit luipaard was mijn eerste schilderij. Wat was ik trots en blij toen het klaar was. En ik had gelijk zin om weer aan de slag te gaan en nieuwe technieken te leren. En nu maak ik schilderijen, die ik een jaar geleden niet voor mogelijk had gehouden. Stel nu dat ik Dennis zou vragen om ieder eindresultaat van de cursisten een cijfer te geven. En hij had mijn luipaard een 6,5 gegeven. Wat had dit gedaan met mijn motivatie en plezier? Ik ben nu een jaar verder, dus mijn talent heeft zich (hopelijk) ontwikkeld. Als ik nu exact hetzelfde luipaard zou maken, zou ik dan weer hetzelfde cijfer van hem krijgen of is mijn prestatie nu minder waard?

 

Hoe dan wel?

Eindexamenvakken

Het Nederlands middelbare schoolsysteem bestaat eruit dat leerlingen voor de eindexamenvakken moeten voldoen aan de landelijk vastgestelde eisen. Voldoe je hieraan in voldoende mate, dan ontvang je het diploma. De meeste scholen kiezen ervoor om de lesstof over de leerjaren te verdelen en leerlingen moeten telkens op hetzelfde moment laten zien dat ze de stof beheersen. En daarvoor krijgen ze een cijfer.

Waarom kun je de lesstof niet in bouwstenen aanbieden? Aan leerlingen vragen op welke manier ze de lesstof tot zich willen nemen en welke hulp zij nodig hebben? En als zij een bouwsteen (denken) te beheersen, dat ze dan een toets doen.

Kan de typische zend-informatie niet op een andere manier worden aangeboden (bijv. digitaal)? Waardoor meer tijd overblijft voor verdieping of toelichting in de klas.

Meer werken in thema’s in plaats van vakken? Eerst een inleidende workshop over een thema geven en dat leerlingen dan zelf kunnen kiezen of ze voor een uitgebreidere verdieping op dat thema gaan?

Talenten en vaardigheden (niet-examenvakken)

Kijk naar de leerling. Benoem talenten en vaardigheden die je ziet en stimuleer de leerling in zijn ontwikkelpotentieel. Dit kan gaan over muzikale, sportieve of creatieve vaardigheden. Maar ook bijvoorbeeld over zijn vermogen om een discussie te voeren, samen te werken of juist het zelfstandig werken.

Kies voor een coachende stijl. Doe als gymleraar bijvoorbeeld een starttest en probeer samen met de leerling te komen tot realistische individuele einddoelen. En jij coacht en motiveert de leerling in dit traject.

De uiteindelijke weergave van deze vaardigheden is geen cijfer, maar een geschreven tekst over wat deze leerling kenmerkt en uniek maakt.

Graag meer info

Ik ben zo benieuwd wat anderen hiervan vinden. Ik heb dan wel een mening, maar dit is natuurlijk alleen maar vanuit mijn eigen (beperkte) invalshoek. Wat vind jij? Welke positieve ervaringen zijn er bij de verschillende middelbare scholen?